ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ Ε´ ΝΗΣΤΕΙΩΝ Η ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΥΜΝΟΤΗΤΑ ἤ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΙΑΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ (ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟ ΒΙΟ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ)
Η Εκκλησία μας σήμερα προβάλλει και τιμά την ιερά μνήμη μιάς αγίας γυναικός, της Οσίας Μητρός ημών Μαρίας της Αιγυπτίας, η οποία ξεκίνησε από την περιθωριακή ζωή και τελειώθηκε στην άσκηση. Ο βίος της είναι μια ακραία οσιακή ιστορία, ιστορία αδαμικής γυμνότητας, φυσικής και ψυχικής απάθειας, αποβολής των ανθρωπίνων ιδιωμάτων, εγκαταλείψεως των ιδίων νοημάτων και θελημάτων, ανακλήσεως της αρχαίας υγείας της ψυχής, ιστορία της παρθενίας του σώματος και του πνεύματος, ιστορία καταδύσεως στο άπειρο βάθος της Χάριτος του Θεού, που εορτάζεται προς το τέλος της Σαρακοστής, για εξέγερση και βαθύ προβληματισμό, γιατί η Οσία Μαρία η Αιγυπτία έζησε το χάος της αμαρτίας και απεκάλυψε το νόημα της αληθινής μετάνοιας και συγγνώμης, ζώντας σαράντα επτά ολόκληρα χρόνια στην έρημο του Ιορδάνου.
Απεκάλυψε το πόσο απέραντη είναι η αγάπη του Θεού για μας τους αδύναμους και αμαρτωλούς ανθρώπους. Το πόσο αναρίθμητοι είναι οι δρόμοι που κατασκευάζει ο Θεός μέσα από την καθημερινότητα της ζωής, για να οδηγήση τον καθένα μας στην οδό της σωτηρίας. Το με πόση ταπείνωση, πραότητα και μακροθυμία ετοιμάζει και αναμένει την μετάνοια του καθενός μας.
Πολλές φορές ο Ιησούς Χριστός μέσα στο Ευαγγέλιο επαναλαμβάνει, ότι οι "τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν ημάς εις την βασιλείαν των ουρανών", και η άποψη αυτή ξενίζει τους Φαρισαίους κάθε εποχής, οι οποίοι σκανδαλίζονται επί πλέον, γιατί ο Ιησούς δεν περιφρονεί, αλλά αγκαλιάζει τους αμαρτωλούς. Ο Χριστός προβαίνει στην προσφορά ενός νέου Νόμου χάριτος και φιλανθρωπίας. Αποκαλύπτει στον λαό Του ένα Θεό αγάπης και συγγνώμης. Ένα Θεό σώζοντα τον κόσμο. Ένα Θεό, ο Οποίος είναι ο πατέρας, ο φίλος, ο αδελφός, ο υπερασπιστής του ανθρώπου. Ο Κύριος παραμερίζει όλα τα ανθρώπινα τεκμήρια και απευθύνεται στον κρυπτό της καρδίας άνθρωπο. Έτσι Τον βλέπουμε, στο Ευαγγέλιο, να εμπιστεύεται την μοιχαλίδα γυναίκα. Δεν πηγαίνει αντίθετα στον Νόμο, αλλά αντιμετωπίζει την γυναίκα πέρα από τα φαινόμενα. Η μοιχαλίδα είχε καταδικασθή σε λιθοβολισμό. Ο Χριστός την ελευθερώνει, την αφήνει να φύγη αναστημένη σε μια νέα ζωή. Είδε την καρδιά της, μίλησε στον βαθύτερο εαυτό της. Τα φαινόμενα ξεπεράσθηκαν από μια μεγάλη και σωτηριώδη αλήθεια: την αγάπη του Θεού και την μετάνοια του ανθρώπου.
Το "προνόμιο" ενός ανθρώπου που πουλάει το σώμα του, τον εαυτό του, και προσποιείται την αγαπητική σχέση, είναι οι εμπειρίες της ζωής του και το βίωμα της κολάσεως. Αυτός ο άνθρωπος ζεί την μεγαλύτερη κόλαση. Γιατί πραγματικά ο άνθρωπος που υποβιβάζει την ιερώτερη σχέση και την κάνει αντικείμενο συναλλαγής, ζεί την πιο μεγάλη τραγωδία. Αρνείται ουσιαστικά την κοινωνία και την δημιουργία.
Η τρομακτική όμως εμπειρία της κακής αλλοιώσεως του ανθρώπου μπορεί, με την Χάρη του Θεού, να γίνη αφετηρία για μια νέα ζωή. Αυτό συνέβη και με την Οσία Μαρία την Αιγυπτία, που έθεσε ως μοναδικό σκοπό της ζωής της την μετάνοια και την συγγνώμη.
Η μνήμη μιάς Αγίας γυναικός, που ήταν πόρνη στον πρότερό της βίο, μας κάνει να εμβαθύνουμε στο μυστήριο της σωτηρίας μας.
Ο Οσία Μαρία η Αιγυπτία μας μαθαίνει, ότι εκείνο που είναι απαιτητό από εμάς είναι η αίσθηση της αμαρτωλότητάς μας ή η απόγνωση από τον εαυτό μας, που μας στρέφει, όταν μας κατακαίει η δίψα της προσωπικής επικοινωνίας και της αγάπης και μας φλογίζη ο άνθρωπος της οδύνης και του θείου πόθου, στην αγάπη και το έλεος του Θεού.
Δεν μπορούμε να ελπίζουμε στον εαυτό μας, αλλά να έχουμε πεποίθηση μόνο στον Θεό, που εγείρει τους νεκρούς, "τους νεκρωθέντας τη αμαρτία". Εκείνο που τελικά μας σώζει είναι η άπειρη αγάπη του Θεού, η οποία σφραγίζει το μυστήριο της υπάρξεως του Θεού και της αιωνιότητας του ανθρώπου.
Κανένας δεν έχει εκπέσει από την αγάπη του Θεού. Ούτε και μια πόρνη. Γιατί ο άνθρωπος και μέσα στην αμαρτωλότητά του, ακόμη και στα έσχατα όρια της αξιοπρέπειάς του, δεν παύει να είναι παιδί του Θεού, και γιατί "δεν είναι κακό η γυναίκα, αλλά η πορνεία", γράφει ο Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός. Μπορούμε και πρέπει να μισούμε την πορνεία, αλλά οφείλουμε να αγαπάμε την πόρνη, που δεν παύει να είναι εικόνα του Θεού κι όταν φέρνει την πληγή και την οδύνη των πταισμάτων της. Άλλωστε ποιος μπορεί να μας βεβαιώση, ότι ο άνθρωπος είναι ο,τι πράττει ή ότι είναι ελεύθερος στις πράξεις του ή αγαπά αυτό που πράττει;
Η Οσία Μαρία γίνεται τύπος των πιστών, που τόσο παγιδεύονται στον πειρασμό της αυτοδικαίωσης και της αυτάρκειας, γιατί δίνει αυτό που είναι: το είναι της γυμνό, για να το ενδύση και πάλη η Χάρη του Θεού. Δίνει ακριβώς αυτό που γνωρίζει και περιμένει ο Θεός από τον άνθρωπο: την άβυσσο του μυστηρίου της καρδιάς, την μετάνοια, η οποία μας σώζει και μας αγιάζει.
Το πρότυπο στο οποίο απέβλεπε πάντοτε η Εκκλησία δεν ήταν η πληρότητα της ηθικής αυτάρκειας, αλλά ο θρήνος της αδιάκοπης μετάνοιας, βεβαίωση της νίκης του Χριστού επάνω στην αμαρτία, που προϋποθέτει μια προσωπική και βαθειά αίσθηση της αμαρτωλότητάς μας. Αυτό που μετράει είναι, ότι η αρετή υπάρχει για την αλήθεια και όχι η αλήθεια για την αρετή. Αυτό σημαίνει, ότι πρέπει να αντιληφθούμε, να ζήσουμε την μετάνοια με αυθεντικά ορθόδοξο τρόπο.
"Ο αισθηθείς των εαυτού αμαρτιών, κρείττων εστί του εγείροντος τους νεκρούς" και αυτό σημαίνει όχι απλώς "να πουλήσουμε ο,τι έχουμε" - κατά τον ευαγγελικό λόγο - αλλά "να πουλήσουμε ο,τι είμαστε". Να τι λέγει η Οσία Μαρία στον Αββά Ζωσιμά κατά την συνάντησή τους στην έρημο: "Για ποιο λόγο ήλθες άνθρωπε σε μένα την αμαρτωλή; Για ποιο λόγο θέλησε να δης μια γυναίκα γυμνή από κάθε αρετή;"
Μετάνοια είναι η αλλαγή του νού, το νέο φρόνημα, η δυναμική μετάβαση "εκ του παρά φύσιν εις το κατά φύσιν, και εκ του διαβόλου προς τον Θεόν επάνοδος δι' ασκήσεως και πόνων". Αυτός ο ορισμός καθιστά σαφές, ότι η μετάνοια δεν είναι συμμόρφωση προς τον Νόμο, αλλά συγκλονιστική συνάντηση με τον Χριστό. Δεν είναι είσοδος σε μια κοινότητα Φαρισαίων, αλλά στην Εκκλησία του ασώτου υιού, των εργατών της ενδεκάτης ώρας, των τελωνών και των πορνών.
Η ορθοδοξία και η μετάνοια δεν διαδραματίζονται ανάμεσα στο καλό και το κακό μιάς ανθρώπινης ηθικής, αλλά ανάμεσα στους δύο ληστές, δεξιά και αριστερά στον Ιησού Χριστό, ανάμεσα στον μετανοήσαντα και αμετανόητο ληστή. Με άλλα λόγια καλούμεθα όχι να γίνουμε τούτο ή εκείνο, αλλά να είμαστε στο μέτρο που μας δόθηκε από τον Θεό.
"Εγγίσατε τω Θεώ και εγγιεί υμίν". Εμείς έχουμε χρέος ν' αρχίσουμε. Αν κάνουμε ένα βήμα προς τον Θεό, Εκείνος κάνει δέκα προς εμάς.
Η κόλαση, αδελφοί μου, ξέρετε, δεν είναι για τους αμαρτωλούς, αλλά για τους αμετανόητους. Για εκείνους, που δεν αισθάνονται την αναξιότητά τους, που δεν γνωρίζουν το μεγαλείο της συγγνώμης, που αγνοούν τον παράδεισο της αγάπης του Θεού, που δεν ζούν την ελπίδα της πίστεως.
Η Εκκλησία μπορεί να λέγη στον κάθε άνθρωπο: Τίποτε μην φοβάσαι, ποτέ μην φοβάσαι και μην θλίβεσαι. Μια και μετανοείς όλα θα στα συγχωρέση ο Θεός. Μα κι ούτε υπάρχει ούτε μπορεί να υπάρχη, να γίνη στον κόσμο τέτοιο κρίμα, που να μην το συγχωρέση ο Θεός σε κείνον που μετανοεί αληθινά. Μα κι ούτε μπορεί ο άνθρωπος να κάνη ένα τόσο μεγάλο αμάρτημα που θα μπορούσε να εξαντλήση την αστείρευτη αγάπη του Θεού.
Ας έχουμε πάντοτε στο νού μας πόσο σωτήρια είναι η αποδοχή της γυμνότητάς μας, η απόγνωση από τον εαυτό μας, η βεβαιότητα, ότι είμαστε αμαρτωλοί. Πόσο ψεύτικες και ανεπαρκείς είναι οι αυτονόητες ή αυτάρκεις καταστάσεις των ανθρώπων, όταν στην καρδιά του κάθε μαθητή μπορεί να κρύβεται και ένας προδότης, γιατί δεν είναι μόνο ο Ιούδας, ή όταν στην καρδιά μιάς πόρνης μπορεί να φυλάσσεται μια αγνή καρδιά.
