Φύλακας και προστάτης των Ιουδαίων ήταν, σύμφωνα με πολλές πατερικές μαρτυρίες, ο αρχάγγελος Μιχαήλ, που, μετά την αποδοκιμασία τους και το διασκορπισμό τους, ανέλαβε την προστασία της Εκκλησίας του Χριστού. Φύλακες άγγελοι επίσης αναφέρονται και για τις πόλεις. Για τους φύλακες των εθνών και των πόλεων ο άγιος Ιωάννης ο Χρυστόστομος φέρνει μια ωραία εικόνα: Όπως, λέει, ένας ισχυρός βασιλιάς εγκαθιστά στρατεύματα στις διάφορες πόλεις, για να τις προστατεύουν από τις βαρβαρικές επιδρομές, έτσι και ο Θεός έχει εγκαταστήσει στις κατοικημένες περιοχές στρατόπεδα αγγέλων, για ν' αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των άγριων δαιμόνων και να φρουρούν την ειρήνη των ανθρώπων.
Εκτός από τους αγγέλους των εθνών και των πόλεων, υπάρχουν αντίστοιχα και άγγελοι, στους οποίους ο Θεός έχει διαπιστευθεί την προστασία και φροντίδα των κατά τόπους Εκκλησιών. Ο Μέγας Βασίλειος και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος χαρακτηρίζουν αυτούς τους αγγέλους ως «εφόρους», δηλαδή επόπτες των Εκκλησιών. Ο άγιος Ιππόλυτος, σε κάποια αναφορά του στην Εκκλησία, την παρομοιάζει με καράβι, που έχει άγρυπνο κυβερνήτη το Χριστό και έμπειρους ναύτες τους αγγέλους, «δι' ών αεί κρατείται και φρουρείται η εκκλησία». Ο Ερμάς στον «Ποιμένα» του παρομοιάζει τους αγγέλους με αμπελοφύλακες: Ο Θεός, λέει, φύτεψε το αμπέλι Του, δηλαδή δημιούργησε το λαό Του, και όρισε τους αγγέλους να το φυλάνε και να το συντηρούν. Άγγελοι - φύλακες επίσης προστατεύουν τους ιερούς ναούς και ιδιαίτερα τα μοναστήρια, όπου λατρεύεται ακατάπαυστα ο Θεός (Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης).
