Γονείς καί παιδιά | Γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης

Καίρια, παρατηρούσε ο Γέροντας Πορφύριος ο Αγιορείτης, είναι η επίδραση τής ζωής τών γονέων στήν διαμόρφωση καί αγωγή τών παιδιών. Αν οι γονείς ζούν έχοντας ένα πνεύμα, χωρίς μαλώματα, αυτό αντανακλά στά παιδιά καί τά κάνει νά έχουν πνευματική υγεία.

Έλεγε: «Εκείνο πού σώζει καί φτιάχνει καλά παιδιά είναι η ζωή τών γονέων μέσα στό σπίτι. Οι γονείς πρέπει νά δοθούνε στήν αγάπη τού Θεού. Πρέπει νά γίνουνε άγιοι κοντά στά παιδιά μέ τήν πραότητά τους, τήν υπομονή τους, τήν αγάπη τους. Νά βάζουνε κάθε μέρα νέα σειρά, νέα διάθεση, ενθουσιασμό κι αγάπη στά παιδιά. Καί η χαρά πού θά τούς έλθει, η αγιοσύνη πού θά τούς έχει επισκεφθεί, θά....εξακοντίσει στά παιδιά τήν χάρι».

Η κακή ζωή τών γονέων, επισήμαινε, κάνει τά παιδιά μέ τήν παρακίνηση τού διαβόλου νά παρεκτρέπονται καί έτσι νά ταλαιπωρούν τούς γονείς των. Η λύση όλων τών προβλημάτων τών παιδιών είναι ο εξαγιασμός τών γονέων. 

Έλεγε ο Γέροντας: «Γιά τήν κακή συμπεριφορά τών παιδιών φταίνε γενικά οι γονείς. Δέν τά σώζουν ούτε οι συμβουλές, ούτε η πειθαρχία, ούτε η αυστηρότητα. Αν δέν αγιάζονται οι γονείς, άν δέν αγωνίζονται, κάνουν μεγάλα λάθη καί μεταδίδουν τό κακό πού έχουν μέσα τους. Αν οι γονείς δέν ζούν ζωή αγία, άν δέν μιλούν μέ αγάπη, ο διάβολος ταλαιπωρεί τούς γονείς μέ τίς αντιδράσεις τών παιδιών. Η αγάπη, η ομοψυχία, η καλή συνεννόηση τών γονέων είναι ό,τι πρέπει γιά τά παιδιά. Μεγάλη ασφάλεια καί σιγουριά. Τά φερσίματα τών παιδιών έχουν άμεση σχέση μέ τήν κατάσταση τών γονέων. Όταν τά παιδιά πληγώνονται απ’ τήν κακή μεταξύ τών γονέων τους συμπεριφορά, χάνουν δυνάμεις καί διάθεση νά προχωρήσουν στήν πρόοδο. Κακοκτίζονται καί τό οικοδόμημα τής ψυχής τους κινδυνεύει από στιγμή σέ στιγμή νά γκρεμισθεί».

Η συμπεριφορά τών ανθρώπων στή διάρκεια τής ζωής τους, έλεγε ο Γέροντας, επηρρεάζεται τά μέγιστα από τά παιδικά τους βιώματα μέσα στήν οικογένεια. Μάλιστα τόνιζε ότι: «Αυτό φαίνεται καί στίς πιό μικρές εκδηλώσεις τής ζωής. Επί παραδείγματι, σού συμβαίνει μιά λαιμαργία, νά θέλεις νά τρώεις. Πήρες, έφαγες, βλέπεις κάτι άλλο, τό θέλεις κι εκείνο, τό θέλεις καί τ΄ άλλο. Αισθάνεσαι ότι πεινάεις, ότι άμα δέν φάεις, σέ πιάνει μία λιγούρα, μιά τρεμούλα. Φοβάσαι ότι θ’ αδυνατίσεις. Είναι κάτι ψυχολογικό, πού έχει εξήγηση. Μπορεί άς πούμε, νά μήν εγνώρισες πατέρα, νά μήν εγνώρισες μητέρα, νά είσαι υστερημένος καί πεινασμένος, φτωχός κι αδύνατος. Κι αυτό από πνευματικό γεγονός εκδηλώνεται αντανακλαστικώς ως αδυναμία τού σώματος».

Η επίδραση τής κατάστασης τής οικογένειας στήν πνευματική κατάσταση τών παιδιών είναι τεράστια. Έλεγε ο Γέροντας ότι η αγιότητα τών γονέων μεταγγίζεται στά παιδιά. Η προσευχή καί τό μυστικό αγκάλιασμα τών παιδιών από τούς γονείς διά τής αγάπης κάνει τά παιδιά υγιή πνευματικά.

Έλεγε: «Στήν οικογένεια βρίσκεται μεγάλο μέρος απ΄ τήν ευθύνη γιά τήν πνευματική κατάσταση τού ανθρώπου. Γιά νά απαλλαγούν τά παιδιά από διάφορα εσωτερικά προβλήματα, δέν είναι αρκετές οι συμβουλές, οι εξαναγκασμοί, η λογική κι οι απειλές. Μάλλον γίνονται χειρότερα. Η διόρθωση γίνεται μέ τόν εξαγιασμό τών γονέων. Γίνετε άγιοι καί δέν θά έχετε κανένα πρόβλημα μέ τά παιδιά σας. Η αγιότητα τών γονέων απαλλάσσει τά παιδιά απ’ τά προβλήματα. Τά παιδιά θέλουν κοντά τους ανθρώπους αγίους, μέ πολλή αγάπη, πού δέν θά τά φοβερίζουν, ούτε θά περιορίζονται στή διδασκαλία, αλλά θά δίδουν άγιο παράδειγμα καί προσευχή. Νά προσεύχεσθε οι γονείς σιωπηλά καί μέ τά χέρια ψηλά πρός τόν Χριστό καί ν’ αγκαλιάζετε τά παιδιά σας μυστικά».

Τά παιδαγωγικά μέτρα, σύμφωνα μέ τόν Γέροντα, δέν απορρίπτονται, αλλά πρέπει νά λαμβάνονται μέ πολύ πόνο καί αγάπη. Τό μάλωμα πρέπει νά είναι ανάλογο μέ τήν αταξία. Τό υπερβολικό μάλωμα πληγώνει τά παιδιά. 

Συμβούλευε ως εξής τούς γονείς: «Όταν (ενν. τά παιδιά) κάνουν αταξίες, νά παίρνετε κάποια παιδαγωγικά μέτρα, αλλά νά μήν τά πιέζετε. Κυρίως νά προσεύχεσθε. Πολλές φορές οι γονείς, καί κυρίως η μητέρα, πληγώνουν τό παιδί γι’ αταξία πού έκανε καί τό μαλώνουν υπερβολικά. Τότε αυτό πληγώνεται. Ακόμη κι άν δέν τό μαλώσεις εξωτερικά καί μέσα σου τό μαλώσεις κι αγανακτήσεις ή τό κοιτάξεις άγρια, τό παιδί τό καταλαβαίνει. Νομίζει ότι η μητέρα δέν τό αγαπάει. Ρωτάει τή μάνα: -Μ’ αγαπάεις, μαμά; -Ναί, παιδί μου. Αλλ΄ αυτό δέν πείθεται. Έχει πληγωθεί. Η μητέρα τό αγαπάει, θά τό χαϊδέψει μετά, αλλ’ αυτό θά κάνει τό κεφάλι πίσω. Δέν δέχεται τό χάδι, τό νομίζει υποκρισία, γιατί έχει πληγωθεί».

Ο άνθρωπος, σύμφωνα μέ τόν σοφό Γέροντα, μεταδίδει τήν καλή ή κακή πνευματική του κατάσταση στό περιβάλλον του. Η μητέρα μεταδίδει στό παιδί της τό άγχος της. Η φυσική αγάπη κάποτε βλάπτει· μόνο η εν Χριστώ ωφελεί. Αυτήν πρέπει πάντοτε νά καλλιεργεί ο άνθρωπος. 

Νά τί δίδασκε ο σοφός Γέροντας: «Πολλές φορές μέ τήν αγωνία μας καί τούς φόβους μας καί τήν άσχημη ψυχική μας κατάσταση, χωρίς νά τό θέλομε καί χωρίς νά τό καταλαβαίνομε, κάνομε κακό στόν άλλον, έστω κι άν τόν αγαπάμε πάρα πολύ, όπως, παραδείγματος χάριν, η μάνα τό παιδί της. Η μάνα μεταδίδει στό παιδί όλο τό άγχος της γιά τή ζωή του, γιά τήν υγεία του, γιά τήν πρόοδό του, έστω κι άν δέν τού μιλάει, έστω κι άν δέν εκδηλώνει αυτό πού έχει μέσα της. Αυτή η αγάπη, η φυσική αγάπη δηλαδή, μπορεί κάποτε νά βλάψει. Δέν συμβαίνει, όμως, τό ίδιο μέ τήν αγάπη τού Χριστού, πού συνδυάζεται μέ τήν προσευχή καί μέ τήν αγιότητα τού βίου. Η αγάπη αυτή κάνει άγιο τόν άνθρωπο, τόν ειρηνεύει, διότι αγάπη είναι ο Θεός».

Η υπερπροστασία, έλεγε, είναι ένα συνηθισμένο λάθος τής αγωγής. Ο άνθρωπος παραμένει ανώριμος όταν υπερπροστατεύεται από τούς γονείς του. 

Παρατηρούσε ο Γέροντας: «Ένα άλλο πάλι πού βλάπτει τά παιδιά, είναι η υπερπροστασία, δηλαδή η υπερβολική φροντίδα, η υπερβολική αγωνία καί τό άγχος τών γονέων… Μητέρες πού κάθονται πάνω απ’ τά παιδιά τους συνεχώς καί τά καταπιέζουν, δηλαδή τά υπερπροστατεύουν, απέτυχαν στό έργο τους. Ενώ πρέπει ν’ αφήνεις τό παιδί μόνο του νά ενδιαφερθεί γιά τήν πρόοδό του. Τότε θά πετύχεις. Όταν κάθεσαι συνεχώς από πάνω τους, τά παιδιά αντιδρούν. Αποκτούν νωθρότητα, μαλθακότητα καί συνήθως αποτυγχάνουν στή ζωή. Είναι ένα είδος υπερπροστασίας, πού αφήνει ανώριμα τά παιδιά».