Από τη γη στον Ουρανό (Μέρος Δεύτερο) | Γέροντας Παΐσιος o Αγιορείτης
Για να αναστηθεί η ψυχή πνευματικά, πρέπει να σταυρωθεί ο άνθρωπος, να πεθάνουν τα πάθη τα ψυχικά, κυρίως ο εγωισμός, το αναρχικό παιδί της υπερηφάνειας, που εμποδίζει τη θεία Χάρη και σπάει τα μούτρα του ανθρώπου. Για να προκόψει πνευματικά ο Μοναχός, πρέπει να αφήσει την λογική, να ταπεινωθεί και να δουλέψει με την καρδιά. Και για να προκόψει η Καλόγρια, πρέπει να αφήσει τις ζήλιες κ.λ.π., να ανδρωθεί πνευματικά και να προπορεύεται η λογική, για να φρενάρει την καρδιά. Μη θεωρείτε σπατάλη χρόνου την πνευματική εργασία στον εαυτό σας γιατί αυτό είναι πνευματική προϋπόθεση για τον εαυτό σας και για τους συνανθρώπους σας θετική βοήθεια. Προσοχή, μη βγάλετε όνομα καλό, γιατί το όνομά σας θα γίνει μετά ο μεγαλύτερος εχθρός της ησυχίας σας. Μεγαλύτερη προσοχή χρειάζεται να μην βγάλει ο Μοναχός όνομα από την προσεγμένη πνευματική του ζωή, διότι χάνει τους κόπους του από τους κοσμικούς επαίνους. Ενώ από την απρόσεκτη ζωή κανείς όταν μετανοήσει, επειδή έχει ξεπέσει στα μάτια των ανθρώπων, εξοφλά και καμιά αμαρτία. Το καλό που κάνει ο άνθρωπος, όταν το κάνει γνωστό και υπερηφανεύεται, το εξοφλάει, κουράζεται άσκοπα και κολάζεται.Ο Μοναχός που σκέφτεται κοσμικά φαίνεται ότι λάθεψε τον δρόμο του ενώ ξεκίνησε για τον Χριστό, η ψυχή του πάει στον κόσμο. Οι Μοναχοί που ασχολούνται συνέχεια με περιττά κτίσματα και κοσμικά φτιαξίματα, φανερώνουν ότι είναι γήινοι τούβλα-πηλός, και καθόλου νους θεϊκός. Τα απλά κτίρια και τα ταπεινά αντικείμενα μεταφέρουν τους Μοναχούς νοερώς στις σπηλιές και τα απέριττα Ασκητήρια των Αγίων Πατέρων μας, και έτσι ωφελούνται πνευματικά. Ενώ τα κοσμικά θυμίζουν κόσμο και κάνουν τους Μοναχούς κοσμικούς στην ψυχή.
Άνθρωποι σαν κι εμάς ήταν οι Αθωνίτες Άγιοι. Βουνό άγριο ήταν και ο Άθωνας, όπως και τα άλλα βουνά. Αλλά για να αγωνιστούν φιλότιμα οι Πατέρες μας, αγίασαν και αυτοί , αγίασαν και το όρος και ονομάστηκε Άγιον Όρος, και εμείς τώρα καμαρώνουμε ως Αγιορείτες! Οι Άγιοι Πατέρες μας την έρημο την είχαν αγιάσει, την είχαν μεταβάλλει σε πνευματική πολιτεία, ενώ εμείς , δυστυχώς, την μεταβάλλαμε σε κοσμική πολιτεία. Η κάθε κοσμική τάξης στον Μοναχισμό είναι και μια μεγάλη αταξία πνευματική.
Μη θελήσεις αδερφέ να προσαρμόσεις, την ήρεμη έρημο με τον ανήσυχο κοσμικό εαυτό σου, αλλά σεβάσου την έρημο για να σε βοηθήσει με την ηρεμία της, να ερημωθείς από τα πάθη σου και να χαρητωθείς από τον Χριστό. Εάν θέλεις να γίνεις Ησυχαστής, για να παραμείνεις στην ησυχία, απόκτησε πρώτα την εσωτερική σου ησυχία μέσα στην εξωτερική σου ανησυχία, με καλούς λογισμούς. Ο αρχάριος που ξεκόβεται από την Αδελφότητα, για να γίνει ησυχαστής, μοιάζει με το άγουρο σύκο που κόβεται από την συκιά, αλλά στάζει γάλα ακόμη και φαίνεται πως έχει ανάγκη ακόμη από γάλα.
Παλαιά που ήταν περισσότεροι οι γεροντάδες, έκαναν και οι νεώτεροι πνευματική προκοπή. Στην εποχή μας που είμαστε οι περισσότεροι γέροι, τι να κάνουν και οι νέοι; Παλαιά οι Πατέρες μας είχαν αγωνιστικό πνεύμα. Νήστευαν πολύ και προτιμούσαν τα νερόβραστα, γι' αυτό και είχαν και αγιότητα και σωματική υγεία. Στην εποχή μας που αποφεύγουμε την άσκηση και τα νερόβραστα, γίναμε εμείς νερόβραστοι. Και η κότα ακόμη, εάν δεν ξεσκάλιζε και πετούσε τα πάχια της, θα πετούσε, και δεν θα την έπιανε το γεράκι. Ενα τουρβά μεταφέρει κανείς και λέει πότε να τον ξεφορτωθεί. Πόσο μάλλον να κουβαλάει συνέχεια περίσσιο βάρος, το οποίο προσθέτει με την πολυφαγία, και βλάπτει και στην υγεία! Ο ασκητικός άνθρωπος βλέπει την σκελετωμένη του σάρκα σαν φίλο της ψυχής του, που τον βοηθάει για τον αγιασμό της ενώ ο καλοθρεμμένος την σάρκα την εχθρό της ψυχής του, και τον πολεμάει. Ευκαιρία ζητάει τότε ο πονηρός να τον βομβαρδίσει με αισχρούς λογισμούς.
Μετά την νηστεία το ψωμί είναι γλυκό. Μετά την αγρυπνία ο ύπνος είναι γλυκός. Και μετά την κούραση και η σκληρή πέτρα μας ξεκουράζει καλύτερα και από την πολυθρόνα. Όσο αποφεύγει κανείς την ανθρώπινη παρηγοριά, τόσο τον πλησιάζει και η θεία. Εάν οι άνθρωποι ζούσαν απλά, Ευαγγελικά, κοντά στον Χριστό, θα γλυκαίνονταν πνευματικά από τον Χριστό και δεν θα τους έπνιγε το κοσμικό άγχος, ώστε να πικραίνονται με τα ψυχοφάρμακα και να γίνονται φυτά. Επειδή οι ανθρώπινες ευκολίες ξεπέρασαν τα όρια, έγιναν δυσκολίες. Πλήθυναν οι μηχανές, πλήθυνε ο περισπασμός, έκαναν και τον άνθρωπο μηχανή, και τώρα οι μηχανές και τα σίδερα κάνουν κουμάντο και τον άνθρωπο, γι' αυτό έγιναν οι καρδιές των ανθρώπων σιδερένιες. Η κοσμική εξέλιξη, με την αμαρτωλή αυτή ελευθερία, έφερε αυτή την πνευματική σκλαβιά. Η πνευματική υποταγή στο θέλημα του Θεού είναι ελευθερία ψυχική, και η παρακολούθηση η πνευματική έχει σιγουριά θεϊκή.Ανάλογα με την υποταγή του υποτακτικού φέρει ευθύνη και ο Πνευματικός Πατέρας.
Ο αρχάριος είναι σαν άδεια κασέτα μαγνητοφώνου ευθύνη θα ζητηθεί από τον Γέροντα. Υποταγή δεν είναι το να κάνει εξωτερικά υποταγή ο υποτακτικός, αλλά με χαρά να είναι υποταγμένο το φρόνημά του στο πνεύμα του Γέροντά του. Όποιος κρατάει το θέλημά του, διώχνει το θέλημα του Θεού και εμποδίζει την θεία Χάρη. Ο ταπεινός άνθρωπος, επειδή δεν έχει θέλημα και εγωισμό, δέχεται τον θείο φωτισμό. Επειδή δέχεται ταπεινά και συμβουλές, γίνεται φιλόσοφος. Για να υποταχθεί κανείς, ή θα πρέπει να τον ευλαβείται τον άλλον ή να τον φοβάται. Η μεν υποταγή από ευλάβεια είναι πνευματική, η δε από φόβο είναι πειθαρχία στρατιωτική. Εάν δεν διορθωθεί ο καθένας μας, για να πληθύνει το καλό, πως μπορεί να επικρατήσει το καλό με καλό τρόπο; Μην καταπιέζετε εγωιστικά τον εαυτό σας, πάνω από τις δυνάμεις σας, και δημιουργείτε άγχος. Ο Χριστός είναι στοργικός Πατέρας και όχι τύραννος. Τον φιλότιμο αγώνα μας χαίρεται ο Χριστός. Εάν δεν μπορούμε να αγωνιστούμε πολύ ή καθόλου, τουλάχιστον να το αναγνωρίζουμε ταπεινά και να ζητάμε το έλεος του Θεού. Εάν θα μας βοηθούσε και η μη αναγνώριση, ούτε και αυτή θα μας την ζητούσε ο Χριστός.
Για να ακούσει κανείς το θείο μήνυμα του Λόγου του Θεού, για να αλλοιωθεί, πρέπει και ο ίδιος να γυρίσει το κουμπί του στην ίδια συχνότητα, που εκπέμπει ο Χριστός δια του Ιερού Ευαγγελίου, και να εφαρμόζει τις θείες Του εντολές με ευλάβεια. Άλλο ευλάβεια και άλλο ευσέβεια - όπως η Ορθόδοξη Ανατολική ευλάβεια διαφέρει από την Δυτική ευρωπαϊκή ευσέβεια. Η μεν ευλάβεια έχει θεία Χάρη, η δε ευσέβεια έχει ανθρώπινο μυαλό. Στην εποχή μας, που υπάρχει αυτή η σύγχυση του μυαλού, αφήσαμε τα Πατερικά βιβλία και πιάσαμε τα περιοδικά, που συγχύζουν περισσότερο. Αφήσαμε και το Ιερό Ευαγγέλιο, οι περισσότεροι, και ορμάμε να πιάσουμε το Πηδάλιο, έμπειροι και άπειροι, γι' αυτό θαλασσοδέρνεται το Ιερό σκάφος μας η Εκκλησία μας.
Καλό είναι το να διαβάζει κανείς βιβλία πνευματικά, αλλά καλύτερα είναι το να τα εφαρμόζει, να ζει πνευματικά. Σωστός άνθρωπος δεν είναι αυτός που λέει σωστές κουβέντες, αλλ' εκείνος που ζει και σωστά, Ευαγγελικά. Παλαιά οι άνθρωποι είχαν ακρίβεια στην ζωή τους, ειλικρίνεια, τιμιότητα κ.τ.λ. Τα δε υλικά πράγματα τότε ήταν φθηνά. Τώρα, δυστυχώς, στα χρόνια μας έφυγε από εμάς τους ανθρώπους η ακρίβεια, και ακρίβυναν τα υλικά πράγματα. Παλαιότερα οι Χριστιανοί σε κάθε ενέργειά τους έκαναν πρώτα τον Σταυρό τους, στα δε σοβαρά θέματα έκαναν πολλή προσευχή. Στην εποχή μας, δυστυχώς, οι περισσότεροι από εμάς, όχι μόνο δεν προσευχόμαστε στα σοβαρά θέματα, αλλά ούτε και σκεφτόμαστε, και έτσι πληρώνουν και οι άλλοι τις απερισκεψίες μας. Η κάθε καλή ιδέα που έρχεται στον ανθρώπινο νου, είναι από άνω, από τον Θεό. Μόνο ότι κατεβάζει η μύτη μας με το συνάχι είναι δικό μας.
Είτε καθρέπτης είναι κανείς είτε καπάκι από κονσερβοκούτι, εάν δεν πέσουν οι ηλιακές ακτίνες δεν λαμποκοπάει. Μη στεναχωριέστε εάν έχετε ελαττώματα κληρονομικά, αλλ' ούτε να καμαρώνετε για τις κληρονομικές σας αρετές, διότι ο Θεός θα εξετάσει την εργασία που έκανε ο άνθρωπος στον παλαιό του άνθρωπο. Εάν ο ήπιος χαρακτήρας βοηθάει μια φορά για την πνευματική πρόοδο, ο θυμώδεις βοηθάει πιο πολύ, αρκεί την δύναμη αυτή του θυμού να την στρέψει εναντίον του κακού, των ψυχικών του παθών. Όπως η ξυλόγλυπτη εικόνα έχει ατελείωτη δουλειά, όταν δουλευτεί με φακό, έτσι και η ψυχή του ανθρώπου έχει ατελείωτη δουλειά, όσο καθαρίζουν τα μάτια της ψυχής του ανθρώπου και γίνονται τηλεσκόπια. Εάν καμιά φορά δεν βρεις άνθρωπο, για να καθρεφτίσεις τον εαυτό σου πνευματικά, απομακρύνσου λίγο από το κελί σου και δες τον εαυτό σου από εκεί, σαν δεύτερο πρόσωπο, και θα βρεις πολλά ελαττώματα.Εάν δεν γνωρίσει ο άνθρωπος τον παλαιό του άνθρωπο, για να ταπεινωθεί φυσιολογικά, η ταπείνωση δεν μπορεί να του γίνει κατάσταση, για να παραμένει η θεία Χάρις. Μην επιδιώκεις να γίνεις Γέροντας, γιατί και ως σκέψη είναι αποτυχία. Ούτε να θέλεις να κάνεις τον Γέροντα, εάν δεν έκανες υποτακτικός. Εάν έγινες μόνος σου καπετάνιος, χωρίς να κάνεις προηγουμένως μούτσος συμβουλέψου τουλάχιστον τους θαλασσοπόρους, για να μη βουλιάξεις μαζί με το πλήρωμά σου (τα θαλασσώσεις). Όποιος επιδιώκει αξιώματα μόνος του, θα παλεύει και μόνος του σε όλη του την ζωή. Όποιος προωθείται από ανθρώπους θα έχει και ανθρώπους συμπαραστάτες του. Και όποιος πληροφορείται από τον Θεό θα είναι ο Θεός συμπαραστάτης του. Εάν τυχόν κάποιος από εμάς τους Γεροντάδες είναι λίγο αλλήθωρος πνευματικά, να μην ζητάμε τυφλή υπακοή από τα Καλογέρια, για να μην πέσουμε όλοι στον γκρεμό κατά το γραφικό: Τυφλός τυφλόν εάν οδηγεί, αμφότεροι εις βόθηνον πεσούνται. (Ματθ.ιε΄,14)
Μην έρχεστε βιαστικά στο Μοναστήρι, πριν ξεμπλέξετε τα κοσμικά σας κουβάρια, εάν θέλετε να πλεχτείτε ομαλά στην Αδελφότητα. Πριν αναχωρήσεις από τον κόσμο, κάνε μια καρδιακή προσευχή στον Χριστό και εμπιστέψου τους γονείς και τ' αδέρφια σου στον Θεό, και εις το εξής μην τους θυμάσαι, γιατί τότε είναι υποχρεωμένος ο Θεός να τους βοηθήσει. Ο αρχάριος που θυμάται τους γονείς και τ' αδέρφια του, εμποδίζει την θεία βοήθεια. Εάν θυμάται και τον κόσμο, πολύ γρήγορα ξέχασε τι τράβηξε, για να ξεγαντζωθεί από τον κόσμο. Εάν δεν μπορείς να ξεγαντζωθείς από τον κόσμο, αγωνίσου τουλάχιστον να ξεγαντζώσεις το κοσμικό φρόνημα από μέσα σου. Δύσκολα ξεριζώνεται από μέσα μας ο κόσμος, εάν δεν ξεριζωθούμε εμείς πρώτα από τον κόσμο, τις αφορμές. Δύσκολο είναι να αποκτήσει κανείς θεϊκή αγάπη, εάν δεν βγάλει την αγάπη του από την μικρή του οικογένεια, για να μπει στην μεγάλη μας οικογένεια, του Αδάμ- του Θεού.
Ο αρχάριος δεν πρέπει να ρουφήξει κοσμικό φρόνημα στην αρχή της Καλογερικής, γιατί θα τσιτσιρίζει συνέχεια, σαν το κερί που παίρνει νερό στο φιτίλι στο πρώτο βούτηγμα. Ο νέος, που έχει ζωηράδα και εγωισμό, δεν πρέπει να ταπεινώνεται απότομα από τον Γέροντα, γιατί θα πετάει παραφυάδες, όπως το δένδρο το νέο, που έχει πολλούς χυμούς όταν κλαδεύεται πολύ. Ενώ το πνευματικό σου δένδρο είναι μικρό και τα κλωνάρια του χαμηλά, δέξου το πνευματικό φράξιμο και το δέσιμο με χαρά, για να μη κουτσουρευτείς και αχρηστευθείς από τα κατσίκια. Κάνε υπομονή, να μεγαλώσεις πνευματικά, για να τρέφεις με τους καρπούς σου και να δροσίζεις με την σκιά σου.
Το δενδράκι δένεται απαλά με χόρτο και όχι με σύρμα, γιατί πληγώνεται ο φλοιός και κατσιάζει. Και ο περιορισμός του αρχαρίου είναι απαλός, με καλοσύνη, για να μην κατσιάσει πνευματικά.Το πνευματικό παιδί δεν πρέπει να δίνει δικαιώματα πνευματικά σε κανένα άλλο εκτός από τον Γέροντά του, ούτε να λέει λογισμούς του σε κοσμικούς και να ταπεινώνεται, διότι θα βλαφτεί ψυχικά από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν την μεγάλη αρετή της ταπεινοφροσύνης.
Ο σαρκικός πόλεμος δεν είναι εμπόδιο στον νέο που θέλει να γίνει Μοναχός, αρκεί να μην σκέφτεται τον γάμο. Με λίγη άσκηση, αγρυπνία και προσευχή υποτάσσεται η σάρκα στο πνεύμα, όταν φυσικά υπάρχει ταπεινό φρόνημα. Αποταμιεύει δε παράλληλα ο νέος ουράνιο μισθό από τον αγώνα του.
Μην ξεκινάτε για τον Μοναχισμό, εάν δεν έχετε ολόκληρη την καρδιά σας εσείς, γιατί θα αποτύχετε. Ο νέος που δίνει ολόκληρη την καρδιά του στον Χριστό και αφήνεται με εμπιστοσύνη σε έμπειρο πνευματικό Γέροντα εύκολα απεκδύεται τον παλαιό του άνθρωπο, όπως η νέα πατάτα που ξεφλουδίζεται με μεγάλη ευκολία. Ενώ ο ηλικιωμένος, εάν δεν είναι πολύ απλός και ταπεινός, μοιάζει με την παλιά πατάτα που δύσκολα ξεφλουδίζεται. Και βραστή να είναι ακόμη πρέπει να ξεφλουδιστεί ζεστή. Πιο καθαρό είναι το σχήμα που έλαβε κανείς από μικρός, και ας σκονίστηκε και λίγο με την πολυκαιρία, παρά του ηλικιωμένου, που το έλαβε στα τελευταία του και το πήρε καθαρό και σιδερωμένο από τον Ράφτη στον τάφο. Το μεγαλύτερο μνημόσυνο για τον κόσμο και για τους προγόνους μας είναι η πνευματική μας πρόοδο, διότι δικαιούνται τότε τη θεϊκή βοήθεια - εκτός από την προσευχή μας, που έχει παρρησία, και την χαρά που νιώθουν οι παππούδες μας για τα καμάρια τους - ενώ από την άσχημη ζωή μας τριπλά υποφέρουν. Ο μεγαλύτερος και καλύτερος πολύτεκνος είναι εκείνος ο άνθρωπος που αναγεννήθηκε πνευματικά και βοηθάει για την πνευματική αναγέννηση των παιδιών, για να εξασφαλίσουν τις ψυχές των στον Παράδεισο. Όσοι γεννήθηκαν ανάπηροι ή έγιναν ανάπηροι από άλλους ή από δική τους απροσεξία, εάν δεν γογγύζουν, αλλά δοξάζουν ταπεινά τον Θεό και ζουν κοντά στο Χριστό, με τους ομολογητές θα τους κατατάξει ο Θεός. Ο καλός Θεός είναι όλο φιλότιμο και συγκινείται και από την τιποτένια μας προσφορά! Ενώ εμείς οι άνθρωποι τρώμε το γλυκό μέλι, στο Θεό προσφέρουμε το κερί, και ο Θεός χαίρεται την προσφορά μας! Ενώ ο Θεός με τα σκουπίδια και την κοπριά τρέφει τα δένδρα, και μας κάνουν ωραίους αρωματισμένους καρπούς, και μας προσφέρει πλούσια την ευλογία Του, εμείς οι ταλαίπωροι άνθρωποι με την αχαριστία μας, ενώ τρεφόμαστε από τους ωραίους καρπούς και τους κάνουμε κοπριά, έχουμε δυστυχώς και την υπερηφάνεια μας!
Όλοι οι άνθρωποι δέχονται τις πλούσιες ευλογίες του Θεού, αλλά λίγοι ευχαριστούν τον Θεό και είναι ευχαριστημένοι και χαρούμενοι κοντά στον Θεό. Πολλοί άνθρωποι τα έχουν όλα, αλλά έχουν και λύπη, γιατί τους λείπει ο Χριστός.
Γενέθλιον της Θεοτόκου τη 8η-9-1980
Κουτλουμουσιανό Κελλί «Παναγούδα» Άγιον Όρος Μοναχός Παΐσιος
