Σχόλια στην Ακολουθία των Χαιρετισμών: Η βεβαίωση της ελπίδας μας
Η ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ ΜΑΣ
Σχόλια στην Ακολουθία των Χαιρετισμών
Η χριστιανική ελπίδα
Ατενίζοντας στην Ακολουθία των Χαιρετισμών το γλυκύ πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, χωρίς να το διαχωρίζουμε από το πρόσωπο και την δόξα του Υιού της, οφείλομε να μαρτυρήσωμε για τη ελπίδα μας και την αιτία αυτής, την ελπίδα του μικρού λείμματος, την ελπίδα των τέκνων της Εκκλησίας του Χριστού. Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Καινής Διαθήκης η ζωή των Χριστιανών περιγράφεται σαν μια ζωή ελπίδας. Ο Θεός και Πατήρ του Ιησού Χριστού μας αναγέννησε εις ελπίδα ζώσαν, έτσι ώστε η μόνη λογοδοσία για το αν ανταποκριθήκαμε στην θεική μας κλήση ή όχι να είναι λόγος περί της εν υμίν ελπίδος.
Χριστιανική ζωή σημαίνει προσδοκία της μακαρίας ελπίδος και επιφάνεια της δόξης του Θεού, σημαίνει διακράτηση της προκειμένης ελπίδος, αδιάβλητη εμμονή στην ελπίδα του Ευαγγελίου σημαίνει καύχηση επ' ελπίδι της δόξης.
Η χριστιανική αυτή ελπίδα είναι όμως κάτι μοναδικό. Ενώ οι ανθρώπινες ελπίδες συνδέονται πάντοτε με τις υποσχέσεις του κόσμου και της υπάρξεως, η χριστιανική ελπίδα αντίθετα απαγκιστρώνεται από το συμβατικό και το ανθρώπινο και ανατρέχει στην μόνη πηγή ζωής και του δυνατού: στον Αποκαλυφθέντα και Ζώντα Θεό. Η χριστιανική ελπίδα ξεχωρίζει ριζικά από τίς ανθρώπινες ελπίδες, γιατί αυτή είναι η ελπίδα, όχι παράγωγο ανθρώπινης φαντασίας και νοσταλγίας, αλλά καρπός του Πνεύματος, κάλεσμα της θείας χάριτος, η ελπίς της κλήσεως αυτού, όπως την χαρακτηρίζει ο Απόστολος Παύλος. Στην κλήση του Θεού, η οποία εξαγγέλλεται καθημερινά με τον λόγο και το μυστήριο του Χριστού, αποκαλύπτεται η χριστιανική ελπίδα, και όποιος θέλει να ζήση μέσα σ' αυτήν πρέπει νά αποδεχθή το κάλεσμα τούτο του Θεού, τον λόγο της αληθείας Του, τον λόγο του Ευαγγελίου Του.
Προσδοκία, ελευθερία, λύτρωση
Η κλήση αυτή του Θεού εις ελπίδα ζώσαν δεν είναι μια δωρεά στον μύστη ή τον ιεροφάντη, δεν είναι μια μαγική ενστάλαξη του θείου στην ανθρώπινη φύση. Ο δε Θεός της ειρήνης πληρώσαι υμάς πάσης χαράς και ειρήνης εν τω πιστεύειν, εις το περισσεύειν υμάς εν τη ελπίδι εν δυνάμει του Πνεύματος Αγίου. Η ελπίδα μας είναι δώρο του Θεού μέσα στη δύναμη του Πνεύματος. Η αλήθεια αυτή περιγράφει και εξαντλεί αποκλειστικά και περιεκτικά όλο το νόημα της χριστιανικής πίστεως και ζωής.
Η συγκεκριμένη προσδοκία της χριστιανικής ελπίδας είναι η σωτηρία. Σωτηρία σημαίνει ζωή με τον Χριστό. Μόνον σ' Αυτόν γίνεται η ύπαρξή μας πραγματική ζωή. Είναι δε ζωή γιατί, δοσμένη ολόκληρη στον Χριστό, θα γίνη ζωή, όταν έλθη πάλι Εκείνος, για να χαρίση την αιώνια ζωή.
Ως ζωή όμως η χριστιανική ύπαρξη ταυτίζεται με την ελευθερία και τη λύτρωση. Η ελευθερία αυτή είναι η κατοχή μας και η μεγάλη μας προσδοκία. Ελευθερία και λύτρωση από την θανατηφόρα προσήλωση και δέσμευση στον εαυτό μας, ελευθερία του διδόναι και λαμβάνειν, ελευθερία μεσα στη χάρη του λυτρωμένου, ελευθερία ενώπιον της δόξης του Ερχομένου επί το εκούσιον Πάθος και δοξοποίηση προσωπική. Η δόξα, την οποία προσμένουμε και διαπερνά την ύπαρξή μας, είναι η μεγαλοπρέπεια της ελευθερίας της αιώνιας ζωής, η θεωρία της αγάπης του Θεού.
Καλούμεθα, λοιπόν να ελπίζουμε. Εκεί, στην Ανάσταση, όπου ξεπεράσθηκαν τα ανθρώπινα ορόσημα, εκεί πάλι πρέπει και μπορεί να μεταποιηθή η πίστη σε ελπίδα. Ο Θεός άκουσε τον κλαυθμό μας και μας άνοιξε πλατειά τον ορίζοντα για να δούμε, αλλά ο άνθρωπος οπισθοχωρεί και τρομάζει. Ο Θεός ζητά την εμπιστοσύνη μας στο παρόν, αλλά και στο μελλον, το οποίο ακόμη δεν υπάρχει. Αυτή η ελπίδα, την οποία οφείλομε να βεβαιώσωμε με τη ζωή μας, μας καθιστά ικανούς να φέρωμε τον σταυρό του παρόντος και προκαλεί την ιστορία. Αυτή είναι η αδυναμία της χριστιανικής ελπίδας. Να ζη τον Σταυρό και να προσφέρη την Ανάσταση. Ο Θεός της ελπίδας δεν είναι Εκείνος ο Οποίος εξαντλείται στην παρούσα στιγμή αλλά είναι Εκείνος όστις ζωοποιεί τους νεκρούς, καλεί τα μη όντα ως όντα . Έτσι η ελπίδα μας, κατά την έκφραση του Αγίου Ισαάκ του Σύρου, γίνεται η χαρά του παρόντος, η ανάπαυση και ανακούφιση, η προσδοκία μας, γιατί το έλεος του Θεού μας περικυκλώνει και δεν μας καταισχύνει.
Η προσδοκία δίδει ξεχωριστό νόημα στη ζωή, γιατί μόνο ο άνθρωπος, ο οποίος προσδοκά οικειοποιείται το παρόν του και ευρίσκει χαρά όχι μόνο στην χαρά αλλά και στον πόνο. Ευτυχία όχι μόνο στην ευτυχία αλλά και στην δυστυχία. Με τον τρόπο αυτό η ελπίδα μας γίνεται μια θριαμβευτική οδοιπορία, γιατί αυτή μόνο μπορεί να προγνώση το μέλλον, ακόμη και του πεπερασμένου και του θνητού, γιατί αυτή μόνη αποδιώχνει και φονεύει την απόγνωση. Για τον λόγο αυτό η θυμοσοφική γλώσσα αποφαίνεται, ότι ζωή χωρίς ελπίδα δεν είναι ζωή. Κόλαση είναι η ίδια η απελπισία. Ο Δάντης είχε απολύτως δίκαιο για την επγραφή στην είσοδο της κολάσεως: "Εσύ που εισέρχεσαι άφησε πίσω σου κάθε ελπίδα".
Η σύναξη των Ορθοδόξων κάθε φορά στην Ακολουθία Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου αποτελεί βεβαίωση και συμπλήρωση της ελπίδας μας. Η ζωή μας αποκαλύπτει το σημείο και το μυστήριο της ελπίδας. Ποιος μας κρατύνει και μας ενισχύει; Ποιος μας εμφυσά πνοήν ζώσαν; Ο ίδιος ο Κυριος και η Παναγία Μητέρα Του. Αυτή, η Παναγία Μητέρα, αποτελεί την χαρά και την παρηγοριά του λαού μας. Ας θυμηθούμε στο σημείο αυτό τον λόγο του Οσίου Σιλουανού του Αθωνίτου: "Όταν η Παναγία στεκόταν δίπλα στον Σταυρό, τότε η θλίψη της ήταν απέραντη σαν τον ωκεανό κι οι πόνοι της ψυχής της ήταν ασύγκριτα μεγαλύτεροι από τον πόνο του Αδάμ μετά την έξωση από τον Παράδεισο, γιατί κι η αγάπη της ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερη από την αγάπη του Αδάμ στον Παράδεισο. Κι αν επέζησε, επέζησε μόνο με την θεία δύναμη, με την ενίσχυση του Κυρίου, γιατί το θέλημά Του ήταν να δη την Ανάσταση κι ύστερα, μετά την Ανάληψή Του, να παραμείνη παρηγοριά και χαρά των Αποστόλων και του νέου χριστιανικού λαού.
Ο Θεός είναι μπροστά μας, ως το απόλυτο μέλλον μας. Από εκεί έρχονται οι δυνάμεις και το πλήρωμα, από τον Ερχόμενο. Οι Χριστιανοί, γράφει σύγχρονος ορθόδοξος στοχαστής, πάνω στην ελπίδα και τον αγώνα τους ασκούνται και μαθαίνουν να ελπίζουν, και ελπίζοντας να δρούν περισσότερο. Η ελπίδα τους είναι ακριβή, φωτισμένη και συναρπαστική. Με το μέτρο αυτής της ελπίδας κλονίζουν τη σιγουριά αμετακίνητων καταστάσεων και απομυθεύουν τις αρνητικές μονιμότητες, τα αυτονόητα και τα είδωλα της ζωής και συντελούν στο να κρατιούνται η ζωή και η ιστορία ανοιχτές για νέες κατακτήσεις, απρόοπτες και απροσδόκητες.
Μπορούμε, λοιπόν, να μην ελπίζουμε; Έχουμε γευθή την εμπειρία της χάριτος του Κυρίου, έχουμε την Εκκλησία μας, την Παναγία Μητέρα μας - η αγάπη φθάνει να σταματήση την κακία των ανθρώπων όλων των αιώνων. Γι' αυτό αναθέτουμε στην Θεοτόκο ευλαβικά όλη μας την ελπίδα μας για το αύριο, συνεχίζοντες με υπομονή την ζωή και τον αγώνα μας.
