Μεγάλη Παρασκευή είνε σήμερα, αγαπητοί μου συναμαρτωλοί αδελφοί, ημέρα ιερά γεμάτη αναμνήσεις, ημέρα που προκαλεί ρίγη συγκινήσεως και δάκρυα. Ας βγάλουμε την ώρα αυτή από την καρδιά και το μυαλό μας κάθε ιδέα γήινη, κάθε ρυπαρή σκέψι και λογισμό, ας καθαρίσουμε τη διάνοιά μας, και με τα φτερά της φαντασίας ας διασχίσουμε τις αποστάσεις και τους αιώνες, κι ας επισκεφθούμε νοερά τους Αγίους Τόπους. Μπορεί κανείς να πάη εκεί κι όμως να μην είνε εκεί, και μπορεί να μην πάη σωματικά στους Αγίους Τόπους κι όμως να ᾽νε εκεί ψυχικά.
Ας βρεθούμε λοιπόν τώρα με τη σκέψι μας στο μέρος εκείνο που λέγεται Κρανίου τόπος η Γολγοθάς· εκεί που παίχθηκε το δράμα των δραμάτων, εκεί που δόθηκε η μεγάλη μάχη μεταξύ φωτός και σκότους, αληθείας και ψεύδους. Εκεί, στο Γολγοθά, είνε τώρα ο εσταυρωμένος Λυτρωτής του κόσμου.
Θεαταί της θυσίας του είνε πολλοί. Απ᾽ τον ουρανό τα τάγματα των αγίων αγγέλων και αρχαγγέλων, τα Χερουβίμ και Σεραφίμ, που από τα θεωρεία της αιωνιότητος βλέπουν το δράμα, αγανακτούν κ᾽ είνε έτοιμοι με τις πύρινες ρομφαίες τους να σαρώσουν τους δημίους. Θεαταί απ᾽ τη γη είνε ο όχλος εκείνος, που πριν τέσσερις μέρες, την Κυριακή των Βαΐων, εκραύγαζε «Ωσαννά» (Ματθ. 21,9. Μαρκ. 11,9-10. Ιω. 12,13) και τώρα είνε κάτω απ᾽ το σταυρό για να εμπαίξη. Θεαταί είνε ακόμα οι ειδωλολάτρες στρατιώτες, το απόσπασμα που με επίκεφαλής τον εκατόνταρχο (λοχαγό) έλαβε εντολή ν᾽ ανεβή στον Κρανίου τόπον και να εκτελέση την απόφασι του Ιουδαικού δικαστηρίου. Οι αγροίκοι αυτοί ῾Ρωμαίοι, που έχουν λάβει μέρος σε μάχες και συνήθισαν να βλέπουν το ανθρώπινο αίμα να χύνεται, είνε αδιάφοροι· η μάλλον όχι αδιάφοροι, αλλά συνεχίζουν τον εμπαιγμό που έκαναν μέσα στο πραιτώριο του Πιλάτου.
Παρακολουθούν την εκτέλεσι, παίζουν ζάρια κάτω απ᾽ το σταυρό, και πίνουν ποτά… Αλλά ξαφνικά ο μεσαίος από τους τρεις εσταυρωμένους, ο Ιησούς ο Ναζωραίος, ελκύειτήν προσοχή τους. Βλέπουν ότι διαφέρει από τους άλλους. Εκείνοι βλαστημούν, καταριώνται τη μέρα που γεννήθηκαν, εκσφενδονίζουν ύβρεις σε όλους, ενώ ο Εσταυρωμένος αυτός σιωπά. Η σιωπή του είνε μυστηριώδης, σιωπή που προκαλεί συγκίνησι. Σιωπά ο Χριστός. Κι όταν ανοίγει τα άχραντα χείλη του για να πη τους επτά λόγους του σταυρού, τα λόγια του αυτά δεν είνε κατάρες, είνε ευλογίες, λόγια που προκαλούν βαθειά εντύπωσι σέκάθε ακροατή και θεατή. Αυτά τα λόγια τα πρόσεξαν οι σταυρωταί του Χριστού μας. Οι στρατιώτες του αποσπάσματος άκουσαν το «Πάτερ, άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. 23,34) , άκουσαν το «Διψώ» (Ιω. 19,28) , άκουσαν το «Ηλί Ηλί, λιμά σαβαχθανί;» «Θεέ μου Θεέ μου, ινα τι με εγκατέλιπες;» (Ματθ. 27,46. Μαρκ. 15,34) , άκουσαν και το «Τετέλεσται» (Ιω. 19,30).
Όλα αυτά τα άκουσαν και διαλογίζονταν· Ποιός να ᾽νε αυτός άραγε; αυτός διαφέρει τελείως από τους άλλους καταδίκους… Κι όταν μετά το μεσημέρι είδαν τον ήλιο να σκοτεινιάζη, το σκοτάδι ν᾽ απλώνεται σ᾽ όλη την κτίσι, τη γη να σείεται και τα μνήματα ν᾿ ανοίγουν, τότε πλέον πίστεψαν.
Δεν τους έμεινε κανένας δισταγμός η αμφιβολία, και μαζί με τον εκατόνταρχο είπαν κατατρομαγμένοι· «Αληθώς Θεού υιός ην ούτος» (Ματθ. 27,54)· αυτός πραγματικά δεν είνε τυχαίος, έχει υπερφυσική προέλευσι, είνε Υιός του Θεού, Θεός αληθινός.
Από τότε που είπε τα λόγια αυτά ο εκατόνταρχος έχουν περάσει –μετρήστε–είκοσι περίπου αιώνες. Καί η μαρτυρία - ομολογία αυτή δεν έμεινε μόνη· επαναλαμβάνεται και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Πολλές, αναρίθμητες μαρτυρίες λένε, ότι όντως ο Χριστός είνε Θεός, Θεάνθρωπος . Έχουμε αποδείξεις; Έχουμε. Ποιές είν᾽ αυτές; Αναφέρω μερικές·
«Αληθώς Θεού υιός ην ούτος».
Εχθρικοί ακροαταί του αναγκάστηκαν να ομολογήσουν· «Ουδέποτε ούτως ελάλησεν άνθρωπος, ως ούτος ο άνθρωπος» (Ιω. 7,46). Ας προάγεται το ανθρώπινο πνεύμα, όπως είπε κάποιος, άςπροχωρούν οι επιστήμες, ας γίνωνται ανακαλύψεις· ποτέ η ανθρωπότης δεν θα φθάση το ύψος της διδασκαλίας του Ιησού Χριστού. Καί κάποιος άλλος είπε· Δεν ξέρω αν σε άλλους πλανήτες κατοικούν λογικά όντα· αλλά και αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν και κατοικούν εκεί, δεν μπορεί να έχουν θρησκεία ανώτερη απόαυτήν που κήρυξε ο Χριστός.
«Αληθώς Θεού υιός ην ούτος»
Το φωνάζει η διδασκαλία του, το φωνάζουν και τα θαύματά του. Τα θαύματα του Χριστού! Όπου απλωνε τα άχραντα χέρια του, όπου ακουγόταν η θεϊκή προσταγή του, εκεί ο άνεμος σταματούσε, η τρικυμισμένη θάλασσα γαλήνευε, τα δαιμόνια έφευγαν, τυφλοί έβλεπαν, κουφοί άκουγαν, μουγγοί μιλούσαν, λεπροί καθαρίζονταν, παράλυτοι σηκώνονταν, κι αυτοί ακόμα οι νεκροί ανασταίνονταν από τους τάφους. Θαύματα πραγματικά, όχι φανταστικά. Θαύματα που έγιναν όχι νύχτα και σε κάποια αθέατη γωνιά, αλλά μπροστά σε πλήθος μάτια, μερικές φορές και εχθρών, που τα έβλεπαν και κατάπληκτοι έλεγαν· «Ουδέποτε ούτως είδομεν»(Μαρκ. 2,12) . Τα θαύματα του Χριστού είνε αναρίθμητα. Κι αν η θάλασσα γίνη μελάνι κι ο ουρανός χαρτί και τα δέντρα μολύβια, δεν φτανουν για να ιστορηθούν τα θαύματα που έκανε, κάνει και θα κάνη μέχρι συντελείας των αιώνων ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός.
«Αληθώς Θεού υιός ην ούτος»
Το φωνάζει ακόμα ο άψογος βίος του. Ο Χριστός είνε άγιος, όχι με έννοια σχετική όπως πολλοί άνθρωποι, αλλά με έννοια απόλυτη. Είνε εκείνος στον οποίο δεν υπάρχει καμμία κακία η ελάττωμα, δεν «ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτού» (Ησ. 53,9 = Α΄ Πετρ. 2,22), εκείνος που η ζωή του λάμπει από κάθε πλευρά, εκείνος που η αρετή του «εκάλυψεν ουρανούς» (Αμβ. 3,3). Ποιά αρετή του Χριστού ν᾽ αναφέρουμε πρώτη; τη φτώχεια και απλότητά του, που κανείς άλλος δεν έζησε τόσο ταπεινά ώστε να μην έχη «που την κεφαλήν κλίνη» (Ματθ. 8,20); την πραότητα και ανεξικακία του απέναντι στους εχθρούς και σταυρωτάς του; το θάρρος και την αφοβία του ενώπιον των αρχόντων και του Πιλάτου όταν διεκήρυττε την αλήθεια; την ταπείνωσί του, μέχρι σημείου να σκύψη να πλύνη τα πόδια των μαθητών του; η προ παντός την αγάπη του προς το Θεό και τους ανθρώπους που υποφέρουν; Όλα αυτά συνθέτουν τη μεγαλειώδη εικόνα της ζωής του Χριστού μας στη γη. Μερικοί προσπάθησαν να του βρούν ελαττώματα· έψαξαν τά Ευαγγέλια, πίεσαν τον εγκέφαλό τους, μα δεν μπόρεσαν να βρούν ψεγάδι. Ο ήλιος έχειτίς κηλίδες του, αλλά ο Χριστός είνε ο ακηλίδωτος ήλιος. Είνε εκείνος που είπε «Τις ελέγχει με περί αμαρτίας;» (Ιω. 8,46), και το ερώτημά του μένει αναπάντητο διά μέσου των αιώνων.
«Αληθώς Θεού υιός ην ούτος»
Το αποδεικνύουν η διδασκαλία του, τα θαύματά του, η αγιότης του βίου του, το αποδεικνύει τέλος η μαρτυρία των αιώνων. Δεν το μαρτυρεί μόνο ο εκατόνταρχος· το μαρτυρούν οι γενεές γενεών των αγίων· μικρά παιδιά σαν τον άγιο Κήρυκο που κρατούν στην αγκαλιά οι μητέρες, σεμνές παρθένες, απλοικοί ιδιώτες όπως οι ψαράδες, σοφοί επιστήμονες· όλοι ομολογούν, ότι ο Χριστός είνε Θεός αληθινός.
Θεαταί κ᾽ εμείς σήμερα, αγαπητοί μου, του πάθους του Σωτήρος μας. Πως παρακολουθούμε το θείο δράμα; Όπως οι άγγελοι με αγάπη και λατρεία, η όπως ο όχλος που ξέχασε τα «Ωσαννά» και φώναζε «Σταύρωσον σταύρωσον αυτόν»; (Ιω. 19,6).
Ας το παρακολουθούμε όπως ο εκατόνταρχος, που άφησε τους δισταγμούς, πίστεψε και τον ωμολόγησε Υιό Θεού.Αν υπάρχη κάποιος που έχει κάποια αμφιβολία για το πρόσωπο του Χριστού, δεν έχει παρά να τον πλησιάση, να εξετάση, να ερευνήση με ειλικρίνεια. Καί τότε σαν τον εκατόνταρχο θα οδηγηθή από τα πράγματα να ομολογήση κι αυτός, ότι ο Χριστός είνε «αληθώς Θεού Υιός», ότι είνε το ένα από τα τρία πρόσωπα της αγίας Τριάδος, ότι είνε ο Θεάνθρωπος Λυτρωτής· ον, παίδες Ελλήνων, υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας· αμήν.
(†) επίσκοπος Αυγουστίνος
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, η οποία έγινε
στον ι. ναό Αγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης την 24-4-1981
